อยากรู้ว่าเวลาที่เรามีอาการปวดตามร่างกาย แล้วกินยาแก้ปวดเข้าไป ยาแก้ปวดจะรู้ได้ยังไงว่าเราปวดตรงส่วนไหนครับหมอเจี๊ยบ

เชื่อว่าเรื่องนี้ต้องมีหลายๆ คนสงสัยกันแน่นอน เดี๋ยววันนี้เจี๊ยบจะมาเล่าให้ฟังค่ะ 

ไม่ว่าเราจะมีอาการปวดที่เกิดจากระบบภายในร่างกายเราเอง เช่น ปวดคอ ปวดหัว ปวดท้อง หรือปวดจากการบาดเจ็บฟกช้ำ เราก็มักจะนึกถึงยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล, แอสไพริน หรือ ไอบรูโพรเฟน กันเป็นประจำ

สำหรับการทำงานของตัวยานี้ มันไม่ได้ทำการสำรวจแล้ววิ่งตรงไปยังจุดที่เราปวดหรอกนะคะ แต่ยาแก้ปวด ที่เรากินไปมันวิ่งตรงไปทำงานกับเซลล์ในร่างกายเรา โดยจะไปทำงานกับระบบประสาท ในของส่วนปลายประสาท และสมองในส่วนที่รับรู้อาการปวด เพราะหน้าที่ของปลายประสาทเหล่านี้คือรับรู้อาการเจ็บปวด ไม่ว่าจะโดนความร้อน ความเย็น หรือกระแทกกับของแข็งจนฟกช้ำ เมื่อร่างกายเราบาดเจ็บหรือเสียหาย เนื้อเยื่อในบริเวณนั้นก็จะหลั่งสารที่มีชื่อว่า “โพรสตาแกลนดิน” (prostaglandins) ออกมา ปลายประสาทนั้น ก็ไวต่อสารโพรสตาแกลนดินอย่างมาก พอปลายประสาทได้รับสารโพรสตาแกลนดินปั๊บก็จะรับรู้ทันทีว่าเนื้อเยื่อบริเวณนี้เกิดอาการบาดเจ็บแล้ว ก็จะส่งข้อมูลผ่านไปยังระบบประสาทวิ่งตรงไปสู่สมองทันที 

หลายคนฟังแล้วก็อาจจะคิดว่าถ้าตัดระบบการทำงานนี้ไปได้ เราก็จะไม่ทรมานหรือป่าว ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว ถ้าร่างกายเราไม่มีระบบตอบสนองนี้ ร่างกายเราอาจจะเสียหายรุนแรงหรือพิการไปเลยก็ได้ เพราะอาการเจ็บปวดนี้คือระบบป้องกันอัตโนมัติของร่างกายเรานั่นเอง แล้วทำไมเวลาที่เรากินยาแล้วถึง หายปวดได้เลย นั่นก็เพราะยาแก้ปวดไประงับไม่ให้เซลล์หลั่งสารโพรสตาแกลนดินออกมานั่นเอง พอเซลล์หยุดหลั่งสาร สมองเราก็ไม่ได้รับการรายงานข้อมูลอาการเจ็บปวดอีกต่อไป อาการปวดก็หายไปใน ช่วงที่ตัวยายังคงทำงาน แล้วเซลล์บริเวณนั้นก็ยังคงหยุดการหลั่งสารออกมา แต่ถ้าเราเข้ารับการผ่าตัดและ จะมีอาการเจ็บปวดรุนแรงหลังการผ่าตัด ในกรณีนี้แพทย์จะให้เราทานยาแก้ปวดที่มีฤทธิ์รุนแรงมากขึ้น ยาแก้ปวดรูปแบบนี้จะเข้าแทรกแซงการทำงานระหว่างเซลล์ไม่ให้ส่งข้อมูลหากัน ทำให้ข้อมูลเหล่านี้ไม่ถูกส่งไปยังสมอง ผู้ป่วยเลยจะไม่รู้สึกเจ็บปวดปในขณะที่ยาออกฤทธิ์นั้นเองค่ะ